Inleiding
Natuursteen vloeren zijn populair vanwege hun duurzame karakter en tijdloze uitstraling. Eén van de bekendste soorten zijn hardsteen vloeren. Hardsteen is een type kalksteen met een karakteristieke blauwgrijze kleur en vaak vol kleine fossieltjes. Het gesteente is miljoenen jaren geleden gevormd uit samengeperste kalkskeletjes van zeediertjes en bevat daardoor fossiele resten die als spikkels of schelpvormpjes zichtbaar zijn in het oppervlak. Deze natuurlijke tekening geeft hardsteen zijn unieke, levendige uiterlijk. Hardsteen wordt wereldwijd veel toegepast als vloer in woonhuizen en appartementen omdat het niet alleen mooi is, maar ook redelijk hard en slijtvast voor een kalksteen. In dit artikel bespreken we de verschillende soorten natuursteen vloeren die bekend staan als hardsteen, hun uiterlijke kenmerken, evenals de voor- en nadelen van elk type. We hopen dat je na het lezen van dit artikel een goed beeld krijgt van welke hardsteen vloer bij jou in huis past.
Wat is hardsteen?
Hardsteen (ook wel blauwsteen genoemd) bestaat hoofdzakelijk uit kalksteen en kenmerkt zich door een blauwgrijze tint. Typisch voor hardsteen zijn de zichtbare fossielen van zeedieren in het oppervlak, die het gesteente een uniek patroon geven. Omdat hardsteen een kalkhoudende natuursteen is, gedraagt het zich anders dan bijvoorbeeld graniet. Het is iets poreuzer en minder hard dan graniet, maar nog altijd duurzaam genoeg voor vloertoepassingen binnenshuis. Hardsteen wordt gewonnen op verschillende plekken in de wereld. Vaak wordt de steensoort aangeduid naar herkomst: zo spreken we onder andere van Belgisch hardsteen, Iers hardsteen, Chinees hardsteen en Vietnamees hardsteen. Let op dat de term hardsteen hier specifiek slaat op deze blauwgrijze kalksteen; andere natuurstenen zoals marmer of leisteen vallen daarbuiten, ook al zijn die soms net zo hard. (Overigens wordt de naam “Indiaas hardsteen” weleens gebruikt door verkopers, maar strikt genomen bestaat Indiaas hardsteen niet – dat is meestal een andere soort kalksteen en geen blauwsteen uit dezelfde categorie.)
Hieronder bespreken we de belangrijkste hardsteen soorten die wereldwijd in woningen worden toegepast. We beschrijven per soort hoe de steen eruitziet en zetten de belangrijkste voordelen en nadelen op een rij.
Belgisch hardsteen (Arduin of Petit Granit)
Uiterlijk en eigenschappen: Belgisch hardsteen is veruit de bekendste en meest gebruikte hardsteen soort. Deze steen, ook arduin of Petit Granit genoemd, wordt gewonnen in de Belgische Ardennen (met name in de provincie Henegouwen) en heeft een diepe blauwgrijze kleur. In Belgisch hardsteen zie je vaak duidelijk de fossielen terug – kleine versteende schelp- en zeediertjes die als witte of lichtere vlekjes op de blauwe achtergrond liggen. Soms zijn die fossielen relatief groot, wat bijdraagt aan de charme van deze steen. Belgisch hardsteen van topkwaliteit wordt streng geselecteerd en ingedeeld in kwaliteitsklassen A, B, C of D, waarbij klasse A de beste is. Deze selectie zorgt ervoor dat alleen homogene en scheurvrije stenen op de markt komen. Belgisch hardsteen heeft van nature een subtiele glans (vandaar de naam petit granit, klein graniet, vanwege de gelijkenis in glans met graniet) en voelt koel aan. Het kan afgewerkt worden in verschillende stijlen, van mat geschuurd of gezoet (lichtdoffig) tot gepolijst (glanzend) of verouderd met een getrommeld oppervlak, afhankelijk van de gewenste uitstraling. In veel historische gebouwen, boerderijen en herenhuizen liggen vloeren van Belgisch hardsteen die na tientallen of zelfs honderden jaren nog steeds mooi zijn – een bewijs van de tijdloze kwaliteit van deze steen.
Voordelen:
Authentieke, luxe uitstraling: Dankzij de rijke blauwgrijze tint en zichtbare fossielen oogt Belgisch hardsteen zeer karaktervol en klassiek. Het geeft direct een authentieke sfeer aan zowel landelijke interieurs als moderne ruimtes.
Duurzaam en slijtvast: Belgische hardsteen is sterk, kan tegen een stootje en slijt langzaam. Een hardsteen vloer gaat bij normaal gebruik generaties mee. Bovendien behoudt de steen binnenshuis zijn kleur; hij vergrijst slechts minimaal en gelijkmatig naarmate de jaren verstrijken.
Waardevol en gewild: Doordat het een lokaal Europees product is met een lange geschiedenis, wordt Belgisch arduin gezien als een kwaliteitsmateriaal dat waarde toevoegt aan een woning. Architecten en liefhebbers kiezen vaak voor “echte” Belgische blauwsteen vanwege de reputatie en de nostalgische waarde.
Geschikt voor binnen én buiten: Vanwege zijn vorstbestendigheid en dichte structuur kan Belgisch hardsteen ook buiten worden toegepast (terrassen, dorpels, etc.) zonder noemenswaardige schade door weer en wind. Voor binnen vloeren betekent dit dat de steen moeiteloos hoge belastingen aankan en geen last heeft van bijvoorbeeld vloerverwarming.
Nadelen:
Hoog prijskaartje: Belgisch hardsteen is doorgaans de duurste van de hardsteen soorten. De steengroeven in België hebben een beperkte productie en de vraag is groot, waardoor de prijs hoog ligt – vaak wel twee keer zo duur als bijvoorbeeld Chinese hardsteen. Voor een krapper budget kan dit een obstakel zijn.
Gevoelig voor krassen en zuren: Hoewel hardsteen stevig is, is het nog steeds kalksteen. Dat betekent dat het relatief zacht is in vergelijking met graniet. Scherpe objecten of zand kunnen krassen veroorzaken, zeker bij een gepolijste afwerking. Ook kan zuur (bijvoorbeeld azijn of citroen) het oppervlak dof maken doordat het calcium in de steen oplost. Regelmatig onderhoud en voorzichtigheid met schuurmiddelen en zuren blijft dus nodig (hier komen we later op terug).
Zwaar materiaal: Hardsteen tegels zijn dikwijls zwaarder dan keramische tegels of hout. Bij verbouwingen moet de ondervloer geschikt zijn om het gewicht te dragen. Daarnaast is het verwerken van de steen arbeidsintensief vanwege het hoge gewicht per tegel.
Verkleuring bij buitengebruik: Buitenshuis kan zelfs Belgisch hardsteen na verloop van vele jaren lichtjes vergrijzen of matter worden. Binnen is dit effect minimaal, maar het is goed om te weten dat de steen “leeft” en een natuurlijke patina kan ontwikkelen. Overigens vinden veel mensen die patina juist mooi en karakter gevend in een interieur.
Iers hardsteen
Uiterlijk en eigenschappen: Iers hardsteen wordt gewonnen in Ierland en is eigenlijk afkomstig uit exact dezelfde geologische laag als Belgisch hardsteen. Die kalksteenzone strekt zich honderden kilometers ondergronds uit van België tot Ierland. Het gevolg is dat Iers hardsteen qua samenstelling en kwaliteit sterk lijkt op de Belgische variant. Het verschil zit ‘m in de details: doorgaans zijn de fossieltjes in Iers hardsteen iets kleiner en gelijkmatiger over het oppervlak verdeeld dan bij Belgisch hardsteen. Dit geeft Iers blauwsteen een iets egaler patroon, wat sommige mensen prefereren omdat het rustiger oogt. De kleur van Ierse hardsteen is eveneens blauwgrijs. Zonder ze naast elkaar te leggen is het voor een leek lastig onderscheid te maken tussen de twee. Iers hardsteen wordt eveneens in kwaliteit klassen verdeeld (1e keus, 2e keus, enz.) waarbij 1e keus vergelijkbaar is met Belgische klasse A.
Voordelen:
Vergelijkbare kwaliteit als Belgisch: Omdat het uit dezelfde aardlaag komt, is Iers hardsteen net zo hard en duurzaam als de Belgische tegenhanger. Je krijgt dus de eigenschappen van Belgisch hardsteen, vaak tegen een iets gunstigere prijs.
Uniforme uitstraling: De iets kleinere fossielen zorgen voor een egaler beeld, wat een mooie rustige vloer oplevert. Dit kan aantrekkelijk zijn als je de fossielen mooi vindt maar ze niet al te nadrukkelijk in het oog wilt laten springen.
Minder bekend, soms voordeliger: Iers hardsteen is buiten Ierland en het VK wat minder beroemd dan Belgisch arduin, wat betekent dat het prijsniveau in sommige gevallen lager ligt. Je zou dus een vergelijkbare look kunnen krijgen voor net iets minder kosten – al hangt dit af van beschikbaarheid bij leveranciers.
Veelzijdig in gebruik: Net als Belgisch hardsteen is de Ierse variant geschikt voor vloeren in keukens, woonkamers, badkamers en zelfs terrassen. Het materiaal kan gepolijst of gezoet worden voor binnen, en gebouchardeerd (geprikt) of gevlamd voor antislip buiten. Die veelzijdigheid is een pluspunt.
Nadelen:
Beperkte verkrijgbaarheid: In de Benelux is Iers hardsteen minder algemeen verkrijgbaar dan Belgisch of Aziatisch hardsteen. Je moet mogelijk specifieker zoeken naar een natuursteenhandel die Ierse steen aanbiedt. Minder bekendheid betekent ook dat sommige aannemers er minder ervaring mee hebben.
Weinig onderscheidend: Omdat de verschillen met Belgisch hardsteen subtiel zijn, kan Iers hardsteen als minder onderscheidend worden ervaren. Als je juist de grotere fossielen of de naam en herkomst van Belgisch hardsteen belangrijk vindt, biedt de Ierse variant daarin geen meerwaarde – het is immers “meer van hetzelfde”.
Transportafstand: Hoewel Ierland binnen Europa ligt, is het toch verder dan de Belgische Ardennen. Qua ecologische voetafdruk is het iets minder lokaal dan Belgisch hardsteen (maar altijd nog dichterbij dan steen uit Azië).
Chinees hardsteen
Uiterlijk en eigenschappen: Chinees hardsteen – afkomstig uit China – is geologisch gezien ongeveer 150 miljoen jaar ouder dan de Europese (Belgische/Ierse) hardsteen. Door die hogere ouderdom en een iets andere ontstaanswijze wijkt het uiterlijk een beetje af. In Chinees blauwsteen vind je doorgaans veel minder fossielen terug dan in Belgische of Ierse. In plaats daarvan heeft de steentextuur vaak kleine witte spikkels of adertjes. Dit zijn zogeheten oölieten: bolletjes kalk die in de steen zitten, en witte aderen van calciet. Deze lichte vlekjes doorbreken de egale grijstint van de steen. De kleur van Chinees hardsteen is iets minder blauw en neigt meer naar donkergrijs, zeker als er veel witte spikkels in zitten. Kwalitatief doet een goede Chinese hardsteen niet onder voor Europees hardsteen – integendeel, op sommige punten (zoals dichtheid en hardheid) scoort de beste Chinese hardsteen zelfs hoger dan de Belgische. De afgelopen tien jaar is de kwaliteitscontrole van Chinese hardsteen flink verbeterd, waardoor betrouwbare leveranciers zeer degelijk materiaal leveren. Wel is het zo dat in China de selectiecriteria minder streng zijn dan in België. Dat betekent dat er ook partijen Chinees hardsteen op de markt kunnen komen met meer variatie of kleine onvolkomenheden die je bij Belgisch A-kwaliteit niet ziet. Als consument is het dus belangrijk om bij een goede leverancier te kopen die de steen selecteert op eerste keus.
Voordelen:
Betaalbaar alternatief: De grootste aantrekkingskracht van Chinees hardsteen is de prijs. Deze variant is meestal aanzienlijk goedkoper dan Belgisch hardsteen – vaak rond de helft tot zelfs een kwart van de prijs.Voor wie een hardstenen vloer wil met beperkt budget, is de Chinese blauwsteen een interessante optie.
Goede basis kwaliteit: Ondanks oude vooroordelen is Chinees hardsteen een sterk en duurzaam materiaal. Het kan net als andere hardsteen goed tegen dagelijks gebruik en gaat lang mee. Sterker nog, bepaalde fysische eigenschappen zoals krasbestendigheid zijn bij Chinese steen vaak prima in orde. Sommige bronnen melden dat Chinees hardsteen minder snel krast dan Belgisch, wat een voordeel kan zijn in huishoudens met kinderen of huisdieren.
Beschikbaarheid: Chinese hardsteen is wereldwijd ruimschoots beschikbaar. Doordat het in grote volumes wordt gewonnen en geëxporteerd, kun je bij veel tegelhandelaren en bouwmarkten Chinese hardsteen tegels vinden in diverse afwerkingen (gezoet, getrommeld, etc.). De ruime beschikbaarheid maakt het makkelijk om benodigde hoeveelheden te krijgen, ook voor grotere oppervlakken.
Neutraal grijze look: Voor wie de fossielen in Belgisch hardsteen te druk vindt, biedt Chinees hardsteen een egalere, grijze uitstraling. De kleur is neutraal en past goed in moderne interieurs waar een strakke steenlook gewenst is. Het minder uitgesproken patroon kan in minimalistische of industriële designs juist beter tot zijn recht komen.
Nadelen:
Kans op verkleuring: Een punt om rekening mee te houden is dat Chinees hardsteen na verloop van jaren enigszins kan verkleuren. Vanwege een hoger dolomietgehalte in de steen kan deze bij blootstelling aan weer en wind een lichtbruine waas ontwikkelen of verweringsverschijnselen vertonen. Binnen in huis is dit effect minder uitgesproken dan buiten, maar bijvoorbeeld bij een open entree of serre zou op termijn lichte verkleuring kunnen optreden. Dit gebeurt niet bij elke steen, maar de kans is aanwezig, zeker bij de iets poreuzere partijen.
Variabele kwaliteit: Omdat de selectie en keuringsnormen in China niet zo strikt zijn als in België, kunnen tegels onderling meer verschillen. Je kunt wat meer kleurvariatie, adertjes of incidenteel een kleine afwijking tegenkomen. Het is daardoor extra belangrijk een betrouwbare leverancier te kiezen en de partij tegels te controleren op consistentie.
Ecologische impact: Chinese hardsteen moet van ver komen per schip, wat zorgt voor een grotere ecologische voetafdruk dan lokaal gewonnen steen. Daarnaast zijn de mijnbouwmethoden in sommige Aziatische groeves minder duurzaam of ingrijpender voor het landschap. Voor milieubewuste consumenten kan dit een overweging zijn.
Minder fossielen (subjectief nadeel): Of dit een voor- of nadeel is, hangt van je smaak af. Maar als je houdt van de typische fossiele schelpjes in hardsteen, dan biedt de Chinese variant daar weinig van. Het ontbreken van fossielen maakt de steen minder levendig in de ogen van sommigen, die het juist een “vlak” uiterlijk vinden hebben vergeleken met Belgische steen. Dit is echter puur smaakafhankelijk.
Vietnamees hardsteen
Uiterlijk en eigenschappen: Vietnamees hardsteen komt uit Vietnam en wordt vaak in één adem genoemd met Chinees hardsteen. Beide zijn Aziatische blauwstenen en geologisch ouder dan de Europese. Toch zijn er kleine verschillen. Vietnamese hardsteen wordt door kenners vaak gezien als de Aziatische variant die het meest op Belgisch hardsteen lijkt. Net als Belgisch bevat de Vietnamese steen regelmatig fossiele insluitsels en heeft hij een mooie blauwgrijze kleur. Ook qua kwaliteit doet Vietnamees hardsteen niet onder voor Belgisch – het mag zelfs officieel de naam “blauwe hardsteen” dragen vanwege zijn sterkte. In tegenstelling tot de Chinese steen bevat de Vietnamese vaak minder dolomiet, waardoor de kans op verkleuring kleiner is. Het uiterlijk toont soms zowel de kenmerkende crinoïden (fossieltjes) als enkele witte adertjes, maar doorgaans iets subtieler. Veel huiseigenaren kiezen voor Vietnamees hardsteen omdat het een fraai evenwicht biedt tussen de charme van Belgisch en de prijsstelling van Chinees.
Voordelen:
Hoge kwaliteit en kleurvastheid: Vietnamese blauwsteen heeft dezelfde hoge kwaliteit als Belgisch hardsteen. De tegels zijn hard, dicht van structuur en bestand tegen slijtage. Bovendien is deze steen relatief kleurvast – minder gevoelig voor verkleuring door weersinvloeden dan bijvoorbeeld Chinese hardsteen. Dat maakt het een betrouwbare keuze, ook op de lange termijn.
Veel van de “Belgische” look voor minder geld: Omdat Vietnamese hardsteen visueel sterk lijkt op Belgisch arduin krijg je de klassieke hardsteenuitstraling (blauwgrijs met fossiele accenten) voor een lagere prijs. Vietnamees hardsteen is doorgaans goedkoper dan Belgisch, vaak vergelijkbaar geprijsd met Chinees hardsteen. Je profiteert dus van een gunstige prijs-kwaliteitverhouding.
Makkelijker in onderhoud: Gebruikerservaringen en sommige leveranciers melden dat Vietnamees hardsteen relatief gemakkelijk te onderhouden is. Het steenoppervlak reageert goed op reguliere reiniging en heeft minder snel last van vlekken of doffe plekken, mits goed geïmpregneerd. Dit betekent in de praktijk minder zorgen over intensief onderhoud.
Goede beschikbaarheid in de markt: Net als de Chinese steen is Vietnamees hardsteen op de internationale markt goed verkrijgbaar. Steeds meer natuursteenhandels voeren deze soort in hun assortiment. Je kunt kiezen uit verschillende afwerkingen (van strak gezaagd tot antiek verouderd), passend bij je interieurstijl.
Nadelen:
Importproduct met milieu-impact: Ook Vietnamees hardsteen legt een lange weg af naar onze woningen, wat transport betreft. Dit brengt – net als bij Chinese steen – een hogere CO₂-uitstoot met zich mee in vergelijking met Europese steensoorten.
Naam en imago: Omdat “Belgisch hardsteen” zo’n bekende naam is, krijgen alternatieve herkomsten soms argwaan van consumenten. Vietnamees hardsteen mist misschien die bekende naam, waardoor sommigen twijfelen aan de kwaliteit terwijl dat eigenlijk niet nodig is. Het vergt soms extra uitleg dat de steen gelijkwaardige eigenschappen heeft.
Lichte variaties mogelijk: Hoewel de kwaliteit hoog is, is natuursteen altijd een product met variatie. Ook in Vietnamees hardsteen kun je kleine kleur- of structuurverschillen tussen partijen merken. Dit is normaal, maar het betekent dat een showroomsteen er nét iets anders uit kan zien dan de geleverde batch. Goed monsters bekijken en afspraken maken met de leverancier is daarom verstandig.
Iets minder fossielen dan Belgisch: Over het algemeen heeft Vietnamees hardsteen wel fossielen, maar iets minder overvloedig dan de topklasse Belgische. Als je juist dol bent op veel fossiele aftekeningen, dan heeft de Belgische misschien de voorkeur. Dit is echter wederom een kwestie van persoonlijke smaak en goed het steenmonster bekijken.
Onderhoudstips voor hardsteen vloeren
Een hardstenen vloer kan bij correct onderhoud levenslang meegaan en zelfs in schoonheid ouder worden. Gelukkig is het dagelijkse onderhoud niet ingewikkeld. Wel zijn er een paar aandachtspunten, omdat hardsteen kalkhoudend is en daarop bepaalde middelen minder geschikt zijn. Hieronder enkele praktische onderhoudstips voor huishoudens:
Regelmatig stofvrij maken: Zand en stof werken als schuurpapier op een steenoppervlak. Veeg of stofzuig de vloer daarom regelmatig om krassen te voorkomen. Gebruik bij het stofzuigen een borstelmond bedoeld voor harde vloeren, zodat je geen krassen maakt.
Dweilen met lauw water en neutrale zeep: Voor het wekelijks of tweewekelijks schoonmaken volstaat dweilen met warm water en een scheutje pH-neutraal reinigingsmiddel. Gebruik bij voorkeur een speciale natuursteenzeep of groene zeep, maar met mate (te veel zeep kan een laagje achterlaten). Heb je de vloer laten impregneren, dan is dweilen met lauw water en een mild schoonmaak product vaak al voldoende om de vloer schoon te houden.
Vermijd zure schoonmaakmiddelen: Belangrijk: Gebruik géén zure of agressieve middelen op hardsteen! Hardsteen bestaat uit kalk en zuren tasten kalksteen aan. Middelen zoals azijn, antikalkproducten, citroenzuur of zure allesreinigers kunnen doffe vlekken veroorzaken. Kies ook niet voor schuurmiddelen of bleek. Houd het bij milde, natuursteenvriendelijke producten.
Voorkom vlekken en inwerken: Hoewel hardsteen redelijk vlekbestendig is, kunnen langdurig intrekkende vloeistoffen vlekken geven. Wis gemorste rode wijn, koffie, olie of frisdrank daarom liefst meteen op. Hoe korter de inwerking, hoe kleiner de kans op een vlek. Een geïmpregneerde vloer zal minder snel iets opnemen, maar ook daar geldt: beter voorkomen dan genezen.
Gebruik een impregneermiddel: Overweeg om de hardsteen vloer te laten impregneren (inhouden met een beschermend middel). Hierdoor trekt vuil en vocht minder snel in de steen. Een goede impregneer maakt het onderhoud eenvoudiger en biedt een zekere vlekbescherming, zonder de ademende eigenschap van de steen te verliezen. Laat dit bij voorkeur doen door een professional of volg nauwkeurig de instructies van het product.
Voorzichtig met metalen meubels: Plaats viltjes onder stoelen, tafels en andere meubels om krassen bij verschuiven te voorkomen. Zware voorwerpen met een klein draagvlak (bijvoorbeeld metalen kastpoten) kunnen bij beweging krassen of doffe plekken geven, dus bescherm de vloer hiertegen.
Periodiek opfrissen: Na jaren van intensief gebruik kun je een hardsteen vloer professioneel laten opfrissen. Dit kan door de vloer te laten schuren en opnieuw te polijsten of zoeten. Zeker Belgisch hardsteen kan vaak prachtig hersteld worden omdat de blauwe kleur door-en-door is. Zo’n renovatie is doorgaans pas na vele jaren nodig, maar het is goed te weten dat het kan.
Met deze onderhoudstips blijft je hardstenen vloer er mooi uitzien en behoudt hij zijn charme. Onthoud vooral: hardsteen houdt van een voorzichtige, regelmatige aanpak in plaats van harde schoonmaakacties eens in de zoveel tijd. Met de juiste zorg heb je aan een hardsteen vloer een prachtige, blijvende investering voor je interieur.
Conclusie
Hardsteen vloeren zijn verkrijgbaar in diverse soorten, elk met hun eigen nuances in uitstraling en eigenschappen. Of je nu kiest voor de authentieke (maar duurdere) Belgisch hardsteen, een vergelijkbare Ierse variant, of de betaalbare Chinese of Vietnamese blauwsteen – je krijgt in alle gevallen een karaktervolle natuurstenen vloer. Door de verschillen in fossielen, kleurtoon en prijsklasse kun je de hardsteen kiezen die het beste past bij jouw smaak, budget en waarden. Hopelijk heeft dit artikel je een duidelijk beeld gegeven van de opties en weet je nu beter waar je op kunt letten. Welke hardsteen je ook kiest, met goed onderhoud en een beetje liefde krijg je een vloer waar je jarenlang van zult genieten.
0 reacties